Вакцинация – адамды жұқпалы аурулардан қорғаудың ең тиімді және қауіпсіз тәсілдерінің бірі. Көпшілік бұл шараны тек балалар үшін қажет деп ойлайды. Алайда вакцинация – барлық жастағы адамдарға маңызды, себебі иммундық жүйе жасқа байланысты өзгеріп отырады және әр кезеңде түрлі қауіп-қатерлерге ұшырауы мүмкін.
Балалық шақта вакцинация – адамның өмір бойғы иммунитетінің негізін қалайды. Балаларда табиғи иммунитет толық қалыптаспағандықтан, олар көптеген вирустық және бактериялық инфекцияларға осал келеді. Мысалы, туберкулез, көкжөтел, қызылша, полиомиелит, В гепатиті сияқты аурулар дәл осы жаста ауыр өтіп, асқынуға әкелуі мүмкін. Балаларға арналған Ұлттық екпе күнтізбесі бойынша жүргізілетін жоспарлы вакцинация – олардың денсаулығы мен өмірін сақтау үшін аса маңызды.
Жасөспірімдер мен жастарда вакцинация вирустық аурулардан (мысалы, А және В гепатиттері, адам папилломасы вирусы) қорғауға бағытталған. Адам папилломасы вирусына қарсы вакцина, мысалы, жасөспірім қыздар мен ұлдар үшін жатыр мойны ісігінің алдын алуда өте маңызды. Бұл кезеңде адам белсенді өмір салтын бастайды, сондықтан да иммундық қорғау қажеттілігі арта түседі.
Ересектер арасында да иммунитет әлсіреуі мүмкін. Кейбір вакциналардың әсері уақыт өте келе төмендейді. Мысалы, сіреспе мен дифтерияға қарсы екпені әр 10 жыл сайын қайта алу ұсынылады. Сондай-ақ, жасы үлкен адамдар тұмау, пневмококк инфекциясы сияқты ауруларға әлдеқайда сезімтал келеді. Бұл инфекциялар әсіресе созылмалы аурулары бар жандарда ауыр өтіп, кейде өлімге әкелуі мүмкін.
Қарт адамдар үшін вакцинация – денсаулықты сақтаудың және асқынулардан қорғанудың маңызды тетігі. Иммунитеттің табиғи түрде әлсіреуі бұл жаста жиі байқалады. Қарттарға маусымдық тұмауға қарсы, сондай-ақ COVID-19 және пневмонияға қарсы екпелер ұсынылады.
Сонымен қатар, кейбір адамдар үшін вакцинация өмір бойы ерекше маңызға ие болуы мүмкін. Мысалы, созылмалы аурумен ауыратындар, иммундық жүйесі әлсірегендер, жүктілер және жиі сапарлайтын жандар үшін арнайы екпелер қарастырылады. Жаңа аймақтарға саяхат жасаған кезде, аймақтық жұқпалы ауруларға қарсы алдын ала егілу де қажет.
Вакцинация тек жеке адамның емес, қоғамның денсаулығы үшін де маңызды. Көпшілік егілу арқылы ұжымдық иммунитет қалыптасады. Бұл иммунитет инфекцияның кең таралуына жол бермей, екпе алмаған немесе ала алмайтын адамдарды да қорғайды (мысалы, жаңа туған нәрестелер, кейбір аллергиясы бар адамдар).
Қорыта айтқанда, вакцинация – жас талғамайтын қажеттілік. Денсаулық – баға жетпес байлық, ал оны қорғау – әркімнің жеке жауапкершілігі. Сондықтан әрбір адам екпе күнтізбесіне сәйкес вакцина қабылдап, өз денсаулығын ғана емес, жақындарының және қоғамның қауіпсіздігін де қамтамасыз етуге үлес қосуы тиіс.
Түркістан облысының санитариялық-эпидемиологиялық бақылау департаменті басшысы Н.Нышанов
