Артық салмақ, балалардағы семіздік мәселесі жыл сайын өзекті бола түсуде. Артық дене салмағы және онымен байланысты асқынулар әртүрлі жастағы балаларда кездеседі.
Дәрігерлер балалардағы семіздіктің негізгі себебін тамақтану арқылы артық калория алу деп атайды. Балалардағы артық салмақтың пайда болуына ықпал ететін сирек кездесетін себептер-физикалық белсенділіктің болмауы, дұрыс емес күн тәртібі, ұйқының болмауы және т.б..
Балалар арасында семіздіктің алдын алу-бұл бүкіл отбасының қатысуын және жүйелі көзқарасты қажет ететін кешенді міндет. Балалық шақтағы семіздік көбінесе болашақта қант диабеті, гипертония, жүрек-қан тамырлары аурулары сияқты ауыр денсаулық мәселеріне әкелетінін түсіну маңызды.
Балалардағы семіздіктің алдын алудың негізгі бағыттары:
1.Дұрыс тамақтану:
Тәттілер, кондитерлік өнімдер, қантты газдалған сусындар, фастфуд, чипсы, шұжық, шұжықша және консервіленген тағамдарды қамтитын жоғары калориялы және зиянды тағамдарды шектеу. Баланы бала кезінен қантты сусындардың орнына қарапайым су ішуге үйрету керек.
Көкөністерді, жемістерді, дәнді дақылдарды және талшықтарға, дәрумендер мен минералдарға бай бұршақ дақылдарын тұтынуды көбейту, олар қанықтырады және ас қорытуды қалыпқа келтіреді.
Майсыз ет, балық, табиғи ашытылған сүт өнімдерін қосу, олар өсу мен дамуға қажетті ақуыздың көзі болып табылады.
Тұзды шектеу, артық тұздың болуы денсаулыққа кері әсер етеді.
2.Жеткілікті физикалық белсенділік:
Күнделікті физикалық белсенділік, балалар күніне кемінде 60 минут қозғалуы керек. Бұл ашық ауада серуендеу, қимылды ойындар (футбол, тығылмақ және т.б.), велосипед тебу, жүзу, коньки тебу немесе шаңғы тебу болуы мүмкін.
Экран уақытын шектеу: компьютерде, теледидарда немесе мобильді құрылғыларда мектептен кейін тыс уақыт күніне 2 сағаттан аспауы керек.
Ата-аналар балалармен бірге қимылды ойындар ойынап, ойындарға белсенді қатысып, үлгі көрсетіп, физикалық белсенділікті қызықты етуі керек.
Спорт секцияларына қатысу, баланы өзіне ұнайтын кез келген спорт түрімен айналысуға ынталандыру қажет.
3.Ұйқы режимі. Ұйқының болмауы балалар мен ересектердегі артық салмақтың болуымен байланысты. Балалар тәулікте кемінде 9 сағат ұйықтауы керек.
4. Тұрақты медициналық тексерулер. Баланың салмағы мен бойын бақылау үшін педиатрға үнемі бару, кез-келген ауытқуларды уақтылы анықтау және шаралар қабылдау маңызды. Семіздіктің алдын алу баланың болашақ денсаулығына салауатты негізді қалау екенін есте ұстаған жөн.
Балалар мен жасөспірімдердегі семіздіктің ең жақсы алдын алу – бұл бүкіл отбасының салауатты өмір салтын ұстануы, соның ішінде фаст-фудтарды, газдалған сусындарды, крекерді, чипстерді қоспағанда, дұрыс тамақтану. Егер тоңазытқышта тыйым салынған тағамдар болмаса және ең жақсы ем – бұл жаңа піскен жемістер, егер әр кеш сайын барлығы серуендеп, таңертең жаттығулар жасаса – артық салмақтың мүмкіндігі жоқ.
Түркістан облысының санитариялық-эпидемиологиялық бақылау департаменті басшысы Н.Нышанов
