Білім – баланың өміріндегі маңызды кезеңдердің бірі. Ал сол білім жолында мектеп формасының алар орны ерекше. Көпшілік үшін бұл киім жай ғана сыртқы келбет, тәртіп пен ұқыптылықтың көрінісі болса, шын мәнінде, мектеп формасы баланың денсаулығына тікелей әсер ететін маңызды фактор болып табылады. Сондықтан ата-аналар мен мектеп басшылығы бұл мәселеге тек сыртқы сәндік тұрғыдан емес, денсаулық пен жайлылық тұрғысынан да қарауы керек.
Мектеп формасының маңызы
Мектеп формасы – тәртіп пен біркелкілік символы ғана емес, ол баланың күнделікті физикалық және психологиялық жайлылығына ықпал ететін құрал. Оқушы күніне 6–8 сағат бойы сол киімде жүреді. Сондықтан ол:
- Қозғалысқа кедергі келтірмеуі;
- Ауа өткізіп, теріні тыныстауға мүмкіндік беруі;
- Температураға бейімделуі;
- Аллергия, тершеңдік сияқты жағымсыз реакциялар туғызбауы тиіс.
Дұрыс мектеп формасы қандай болуы керек?
1. Табиғи, демалатын матадан тігілген
- Мектеп киімі мақта, зығыр, жүн, немесе аралас табиғи талшықтардан тігілгені абзал.
- Мұндай мата теріні тітіркендірмейді, ауаны жақсы өткізеді және терді сіңіреді.
- Синтетикалық мата теріге «демалуға» мүмкіндік бермейді, нәтижесінде тершеңдік, бөртпе, тіпті дерматитке дейін алып келуі мүмкін.
2. Ыңғайлы пішілген, тар емес
- Киім баланың қозғалысына шектеу қоймауы тиіс. Тым тар немесе тым кең киім:
- Қан айналымын бұзады;
- Бұлшықет пен омыртқаға кері әсер етеді;
- Ыңғайсыздық туғызып, сабаққа зейін қоюға кедергі келтіреді.
3. Маусымға сай таңдалуы
- Жазда – жеңіл, жұқа, тыныс алатын киімдер;
- Қыста – жылы, бірақ денені қызып кетуден сақтайтын қабаттар (мысалы, жилет, кофта);
- Күз-қыс мезгілдерінде – денені толық жабатын, бірақ тым қалың емес, жылы киімдер қажет.
4. Қауіпсіз және сапалы фурнитура
- Киімде қолданылатын түйме, замок, белдік, ілгек секілді элементтер қауіпсіз әрі ыңғайлы болуы қажет.
- Түймелер үзіліп, бала аузына салып қоюы мүмкін (әсіресе бастауыш сыныпта), ал сапасыз белдік ішті қысып, тыныс алуды қиындатады.
Мектеп формасының баланың денсаулығына пайдасы
✅ Жан-жақты қозғалысты қамтамасыз етеді
Оқушы сабақ кезінде отырады, жүреді, кейде спорттық жаттығу жасайды. Дұрыс форма бұл қозғалыстарды шектемейді, омыртқа мен буындарға артық салмақ түсірмейді.
✅ Тері ауруларының алдын алады
Табиғи маталардан тігілген мектеп киімі теріні тітіркендірмейді, ауа айналымын қамтамасыз етеді. Бұл – аллергия мен бөртпелерден қорғанудың бір жолы.
✅ Жүйке жүйесіне оң әсер етеді
Баланың киімі ыңғайлы болса, ол өз-өзіне сенімді жүреді, еш қысылмайды. Бұл оның сабақты жақсы меңгеруіне, психологиялық жайлылықта болуына септігін тигізеді.
✅ Температуралық теңгерімді сақтайды
Дұрыс таңдалған форма баланы суықта тоңудан немесе ыстықта қатты терлеуден қорғайды. Бұл – тұмау, ангина сияқты аурулардың алдын алады.
Ата-аналарға кеңес
- Киім үлгісін таңдағанда баланың пікірін ескеріңіз. Баланың өзіне ұнайтын әрі ыңғайлы киім — ол үшін өз-өзіне деген сенімділік пен жайлылық көзі.
- Қымбат емес, сапалы болсын. Жақсы мектеп формасы міндетті түрде бренд болмауы мүмкін. Бірақ тігісі түзу, материалы сапалы және ұзаққа шыдайтын болғаны жөн.
- Киімді үнемі қадағалап отырыңыз. Күн сайын бірнеше сағат бойы киілетіндіктен, форма жиі жуылып, күтімді қажет етеді. Сондай-ақ бала тез өсетіндіктен, уақытылы жаңасын алу да маңызды.
Қорытынды
Мектеп формасын таңдау — жай ғана киім алу емес, бұл — баланың күнделікті өмір сапасына, денсаулығына және өзін-өзі қалай сезінетініне тікелей әсер ететін маңызды шешім. Ыңғайлы, сапалы, табиғи материалдан жасалған мектеп формасы — баланың тек денесіне ғана емес, көңіл күйіне де оң ықпал етеді. Сондықтан мектеп формасын таңдауда есте болар басты қағида — денсаулық пен жайлылық.
Түркістан облысының санитариялық-эпидемиологиялық бақылау департаменті басшысы Н.Нышанов
