Химиялық улану — жұмысшылардың денсаулығына тікелей қауіп төндіретін факторлардың бірі. Улы заттардың адам ағзасына тыныс алу, тері арқылы немесе асқазан-ішек жолдары арқылы түсуі өндірістік жарақаттардың немесе созылмалы аурулардың дамуына себеп болуы мүмкін. Сондықтан, еңбек жағдайларында химиялық уланудың алдын алу — әрбір мекеме мен кәсіпорын үшін маңызды болып табылады.
Химиялық заттар түрлі жолдармен ағзаға енеді:
-Тыныс алу жолдары арқылы — газ, бу, шаң түрінде (мысалы, бензол, аммиак, көміртек тотығы);
-Тері арқылы — еріткіштер, қышқылдар, улы сұйықтықтар;
-Асқазан-ішек жолы арқылы — уланған қолмен тамақтану, гигиена сақтамау
Салдары:
-Жедел улану (бас айналу, жүрек айну, тыныс жетіспеушілігі);
-Созылмалы аурулар (бауыр, бүйрек, жүйке жүйесі зақымдануы);
-Онкологиялық аурулардың даму қаупі;
-Тіпті өлімге алып келуі мүмкін.
Алдын алу шаралары:
1. Жұмыс орнын ұйымдастыру
-Вентиляция жүйесін орнату және оны үнемі тексеріп отыру;
-Жабық технологиялық процестерді қолдану;
-Химиялық заттарды сақтау мен тасымалдаудың қауіпсіз ережелерін сақтау.
2. Жеке қорғаныс құралдары (ЖҚҚ)
-Респираторлар, қолғаптар, арнайы киімдер және көзілдіріктерді міндетті түрде пайдалану;
-ЖҚҚ-ны дұрыс сақтау және уақтылы ауыстыру;
3. Кәсіпорын ішіндегі бақылау және оқыту
-Қызметкерлерді қауіпсіздік техникасы бойынша тұрақты оқыту;
-Химиялық заттармен жұмыс істеу ережелерін білу және сақтау;
-Медициналық тексерулер мен жұмыс орнындағы ауа сапасын жүйелі түрде бақылау.
4. Төтенше жағдайларға дайындық
-Улану жағдайында алғашқы көмек көрсету бойынша оқыту;
-Химиялық апат кезінде эвакуация жоспарын әзірлеу;
-Арнайы жабдықтармен (душ, көз шаю құрылғылары) жабдықтау.
Химиялық қауіптердің алдын алу тек жұмыс берушінің ғана емес, әрбір қызметкердің де жауапкершілігі болып табылады. Қауіпсіз еңбек жағдайларын қамтамасыз ету — адамның өмірі мен денсаулығын қорғаудың негізгі кепілі. Қатаң бақылау, дұрыс ұйымдастыру және жүйелі оқыту — химиялық уланулардың алдын алуда шешуші рөл атқарады.
Түркістан облысының санитариялық-эпидемиологиялық бақылау департаменті басшысының орынбасары А.Искаков
